ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ
Αναιμία
Τι είναι η αναιμία;
Ετυμολογικά, η λέξη αναιμία προέρχεται από τη λέξη αίμα με την χρήση του α στερητικό.
αναιμία< αρχαία ελληνικήἀναιμία< α-στερητικό+ αἷμα
αἷμα: αβέβαιης ετυμολόγησης· ίσως < ινδοευρωπαϊκή (ρίζα) *sai- (παχύρρευστουγρό), ίσως συγγενές του αἰονάω (μουσκεύω)· ίσως < ΒΔ σημιτικό ḤYM [Keyser (2016) A Semitic Etymology for Greek αἷμα, doi: 10.2143/SE.58.0.3170093]
Η αναιμία, δηλαδή, είναι μια κατάσταση που οφείλεται στην μείωση του αριθμού των λευκών αιμοσφαιρίων, της περιεκτικότητάς τους σε αιμοσφαιρίνη ή του αιματοκρίτη. Αποτελεί μια συνηθισμένη κατάσταση στην εγκυμοσύνη και πολλές είναι οι έγκυες που εμφανίζουν κάποια μορφή της, χωρίς να υπάρχει λόγος ανησυχίας στις περισσότερες περιπτώσεις. Όμως, σε περιπτώσεις που η αναιμία είναι απότοκος κληρονομικής ανωμαλίας της αιμοσφαιρίνης, μπορεί να απειλήσει τη ζωή του μωρού και τη δική σας.
Η φυσιολογία της αναιμίας στην εγκυμοσύνη (“physiologic anemia of pregnancy”, Strauss, 1934)αφορά την μεγαλύτερη αύξηση του όγκου του πλάσματος (ορού) (25% ως 50%) σε σχέση με την μικρότερη αύξηση της μάζας των ερυθρών αιμοσφαιρίων (10% ως 25%), προκαλώντας αιμοαραίωση και πτώση του αιματοκρίτη (Hct) της τάξεως του 3% ως 5%. Οι αλλαγές αρχίζουν περίπου την 6η εβδομάδα της κύησης και ομαλοποιούνται 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό.
Μια άλλη βασική αιτία αναιμίας στην εγκυμοσύνη είναι η έλλειψη σιδήρου. Ο οργανισμός σας χρειάζεται περισσότερο σίδηρο για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες που προκύπτουν από την αυξημένη παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Οι περισσότερες γυναίκες δεν έχουν γεμάτες τις αποθήκες σιδήρου, αν θέλετε λόγω της εμμήνου ρύσης. Είναι δύσκολο να απορροφηθούν μεγάλες ποσότητες σιδήρου από τις τροφές. Η ένταξη σε ειδικό πρόγραμμα διατροφής με την παράλληλη χορήγηση συμπληρωμάτων σιδήρου κατά την εγκυμοσύνη, μπορεί να βοηθήσει την γυναίκα να αναπληρώσει τις αποθήκες σιδήρου και έτσι να προληφθούν προβλήματα κατά τον τοκετό, ειδικά σε περιπτώσεις μεγάλης αιμορραγίας.
Η αναιμία στην εγκυμοσύνη μπορεί επίσης να οφείλεται σε διατροφική έλλειψη φυλλικού οξέως ή βιταμίνης Β12. Η Β12 και το φυλλικό οξύ Β9 είναι απαραίτητα κατά την διάρκεια της κύησης για την σύνθεση του DNA, την κυτταρική διαίρεση, την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και την εν γένει αιμοποίηση. Σε περιπτώσεις αναιμίας κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης ο γιατρός θα σας συστήσει να κάνετε αιματολογίκες εξετάσεις για να ελέγξει τα επίπεδα φεριτίνης, σιδήρου και B12.
Συμπτώματα
Κόπωση, απώλεια ενεργητικότητας
Ωχρότητα
Μειωμένη ικανότητα άμυνας σε ασθένειες
Ζάλη, λιποθυμία, δύσπνοια
Θεραπεία
Η χορήγηση συμπληρωμάτων σιδήρου είναι η θεραπεία αντιμετώπισης της σιδηροπενικής αναιμίας στην εγκυμοσύνη. Ο συνδυασμός με την προσθήκη στην διατροφή κάποιων τροφών πλούσιων σε σίδηρο, όπως κόκκινο κρέας, σπανάκι, γίγαντες, κοτόπουλο, χοιρινό και ψάρι, αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ.
Η βιταμίνη C, που περιέχεται σε αρκετά φρούτα ή λαχανικά, αυξάνει την ικανότητα απορρόφησης του σιδήρου από τον οργανισμό. Ο Π.Ο.Υ. συστήνει ημερήσια χορήγηση 30 ως 60mg στοιχειακού (elemental)σιδήρου ή ως 300mg θειικού σιδήρου (ferrous sulfate heptahydrate) ή ως 180mg ferrous fumarate ή ως 500mg
γλυκονικού σιδήρου (ferrous gluconate) ως συμπλήρωμα διατροφής από το στόμα σε όλες τις έγκυες για την πρόληψη σοβαρών επιπλοκών (αναιμία εγκύου, λοιμώξεις, χαμηλό βάρος γέννησης νεογνού, προωρότητα).
Σπάνια, και κυρίως σε περιπτώσεις με μεγάλη πτώση του αιματοκρίτη, μπορεί να απαιτηθεί η χορήγηση ενέσιμου σιδήρου ή μετάγγισης αίματος κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η ανεπάρκεια βιταμίνης B12 αντιμετωπίζεται, επίσης, με την χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής. Όλες οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας που σκοπεύουν να τεκνοποιήσουν θα πρέπει να λαμβάνουν συμπληρωματικά, καθημερινά μαζί με το γεύμα τους, 400μg φυλλικού οξέως και τουλάχιστον 2,5μg της βιταμίνης Β12, τουλάχιστον 1 μήνα ή ιδανικά 3 μήνες πριν από τη σύλληψη και κατά τη διάρκεια του 1ου τριμήνου της εγκυμοσύνης.
Βιβλιογραφία:
The Johns Hopkins Manual of Gynecology and Obstetrics, Fifth edition, 2015
Η ΒΙΒΛΟΣ της ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗ, 4η έκδοση, Νοέμβριος 2018